สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



ครามน้ำ
วันที่ 17 สิงหาคม 2559

Breynia retusa (Dennst.) Alston

Phyllanthaceae

ไม้พุ่ม อาจสูงได้ถึง 5 ม. ใบรูปรีถึงรูปขอบขนาน ยาว 1.2–3.6 ซม. ปลายมนหรือกลม มีติ่งแหลมสั้น ๆ โคนเบี้ยว แผ่นใบด้านล่างมีนวล ก้านใบยาว 0.5–2.5 มม. ดอกออกเป็นกระจุกหรือออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ ดอกเพศผู้ก้านดอกยาว 1.5–5 มม. กลีบเลี้ยงยาว 3–5 มม. ปลายจักตื้น ๆ เส้าเกสรเพศผู้ยาว 1–1.5 มม. ดอกเพศเมียก้านดอกยาว 1.2–3 มม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1.5 มม. จักตื้น ๆ มีขนด้านนอก ขยายในผล ยอดเกสรเพศเมียเชื่อมติดกันประมาณกึ่งหนึ่ง ปลายแยกเป็น 3 แฉก ปลายแฉกแยก 2 พู ผลจัก 3 พู เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–8 มม. ก้านยาว 2–6 มม. กลีบเลี้ยงเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.6–1.7 ซม. ผลแก่สีแดง เมล็ดรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 4 มม. มีเยื่อหุ้มสีเหลืองหรือแดง

พบที่อินเดีย ศรีลังกา เนปาล ภูฏาน พม่า จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีน และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบกระจายทุกภาค ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าดิบเขา และป่าดิบชื้น ริมลำธารหรือบนสันเขา ความสูง 100–1300 เมตร ส่วนต่าง ๆ มีสรรพคุณช่วยเพิ่มน้ำนมในสตรี เป็นยาสมาน

ชื่อพ้อง  Phyllanthus retusus Dennst.

ชื่ออื่น   ก้างปลาขาว (นครศรีธรรมราช); ขาวจัน, ครามน้ำ (แม่ฮ่องสอน); นะฆอที (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); พอง (ภาคตะวันออกฉียงใต้)

ครามน้ำ: ดอกเพศเมียอยู่ช่วงปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงขยายในผล ผลแก่สีแดง จัก 3 พู ตื้น ๆ ยอดเกสรเพศเมียเชื่อมติดกัน (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

van Welzen, P.C. (2007). Euphorbiaceae (Sauropus). In Flora of Thailand Vol. 8(2): 521–554.

van Welzen, P.C. and H.-J. Esser. (2005). Euphorbiaceae (Breynia). In Flora of Thailand Vol. 8(1): 132–141.

van Welzen, P.C., K. Pruesapan, I.R.H. Telford, H.-J. Esser and J.J. Bruhl. (2014). Phylogenetic reconstruction prompts taxonomic changes in Sauropus, Synostemon and Breynia (Phyllanthaceae tribe Phyllantheae). Blumea 59: 77–94.