สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



ขี้กากอน
วันที่ 4 สิงหาคม 2559

Trichosanthes quinquangulata A.Gray

Cucurbitaceae

ไม้เถา ยาวได้ถึง 20 ม. มือจับแยก 2–5 แขนง ใบประดับโคนช่อดอกรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ ยาว 0.8–1.5 ซม. ใบรูปรีกว้าง ยาว 8–20 ซม. จักตื้น ๆ หรือจักลึก 3–5 พู โคนแฉกลึก แผ่นใบสากด้านบน ก้านใบยาว 2.5–10 ซม. ช่อดอกเพศผู้ยาว 10–30 ซม. ใบประดับรูปไข่กลับ ยาว 1.5–2.5 ซม. มีต่อมใกล้เส้นกลางกลีบ ก้านดอกยาว 0.2–1 ซม. ฐานดอกยาว 3–5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 1–1.5 ซม. จักตื้น ๆ ใกล้โคน ดอกสีขาว ยาวประมาณ 2 ซม. ชายครุยยาว 1–1.5 ซม. ดอกเพศเมียก้านดอกยาว 0.5–2 ซม. ผลกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–7 ซม. เนื้อด้านในสีดำอมเขียว

พบที่จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและภูมิภาคมาเลเซีย นิวกินี ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่ง ชายป่า บนเขาหินปูน ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร เมล็ดบดเป็นผงแก้ปวดท้อง น้ำมันจากเมล็ดแก้คัน

ชื่ออื่น   กระดึงช้าง (ประจวบคีรีขันธ์); ขี้กากอน, ขี้กาใหญ่, ต้มกา (นครราชสีมา); บวบเหลี่ยม (ทั่วไป); ลูกขี้กา (ภาคกลาง)

ขี้กากอน: ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ กลีบดอกจักชายครุยรูปเส้นด้าย (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

de Wilde, W.J.J.O. and B.E.E. Duyfjes. (2008). Cucurbitaceae. In Flora of Thailand Vol. 9(4): 514–540.