สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กะเม็ง
วันที่ 30 พฤษภาคม 2559

Eclipta prostrata (L.) L.

Asteraceae

ไม้ล้มลุก ทอดนอน สูงได้ถึง 50 ซม. ลำต้นส่วนมากมีสีน้ำตาลแดง มีขนเอนตามกิ่ง แผ่นใบ ก้านช่อดอก และวงใบประดับ ใบเรียงตรงข้าม รูปรีถึงรูปใบหอก ยาว 1–5.5 ซม. โคนสอบเรียวเป็นก้านใบสั้น ๆ หรือไร้ก้าน ขอบจักฟันเลื่อยตื้น ๆ เส้นออกใกล้โคนใบข้างละเส้น ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกตามซอกใบ 1–2 ช่อ ก้านช่อสั้นหรือยาวได้ถึง 4 ซม. ช่อเส้นผ่านศูนย์กลาง 5–7 มม. ขยายในผลได้ถึง 1 ซม. วงใบประดับรูปถ้วย ใบประดับ 8–12 อัน เรียง 2 วง วงนอกรูปไข่ ยาว 4–6 มม. วงในขนาดเล็กกว่า ติดทน ฐานดอกแบน มีกาบรูปแถบ ยาวประมาณ 3 มม. ดอกวงนอกมี 20–40 ดอก เรียง 2 วง เป็นดอกเพศเมีย สีขาว กลีบรูปแถบ ยาว 1.5–2.5 มม. ปลายจัก 2 พู ดอกวงในสมบูรณ์เพศ มี 15–30 ดอก หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 1.5 มม. ปลายจัก 4 แฉก ยอดเกสรเพศเมียแยก 2 แฉก ผลแห้งเมล็ดล่อน มี 3–4 เหลี่ยม รูปขอบขนานปลายตัด ยาว 3–3.5 มม. มีขนและตุ่มกระจาย แพปพัสคล้ายเกล็ดขนาดเล็ก 2 อัน

มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเหนือ อเมริกากลาง และอเมริกาใต้ ขึ้นเป็นวัชพืชทั้งในยุโรป แอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลีย ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร ทั้งต้นมีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง

สกุล Eclipta L. อยู่ภายใต้เผ่า Heliantheae มี 4 ชนิด พบในอเมริกา ในไทยพบเป็นวัชพืชชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “ekleipo” ไม่มี อาจหมายถึงแพปพัสลดรูปเป็นเกล็ดเหมือนไม่มี

ชื่อพ้อง  Verbesina prostrata L., Eclipta angustata Umemoto & H.Koyama, Eclipta alba Hassk.

ชื่อสามัญ  False daisy

ชื่ออื่น   กะเม็ง, กะเม็งตัวเมีย, คัดเม็ง (ภาคกลาง); บังกีเช้า (จีน); หญ้าสับ, ฮ่อมเกี่ยว (ภาคเหนือ)

กะเม็ง: ช่อกระจุกแน่นออกตามซอกใบ 1–2 ช่อ วงใบประดับติดทน แพปพัสลดรูปเป็นเกล็ด (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Chen, Y. and D.J. Nicholas Hind. (2011). Asteraceae (tribe Heliantheae). In Flora of China Vol. 20–21: 869.