สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กระชาย
วันที่ 1 มีนาคม 2559

Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.

Zingiberaceae

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 ม. เหง้าและรากสีน้ำตาลอมเหลือง รากยาวได้ถึง 6 ซม. โคนกาบใบขยายออก ใบรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาวได้ถึง 50 ซม. ก้านใบยาว 7–16 ซม. ช่อดอกออกที่ยอด ยาวได้ถึง 6 ซม. มีได้ถึง 10 ดอก ใบประดับรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 3.5 ซม. หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 4 ซม. โคนก้านชูอับเรณูมีต่อม 2 ต่อม ดอกสีขาว รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 2 ซม. กลีบปากรูปใบพาย ยาวประมาณ 2 ซม. มีรอยย่นสีแดง ชมพู หรือม่วง ปลายกลีบเรียบหรือเว้าตื้น โคนด้านในมีจุดแดง แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันรูปใบพาย ยาวประมาณ 1.5 ซม. เส้นกลีบบางใส อับเรณูโค้งเล็กน้อย สันอับเรณูรูปสามเหลี่ยมพับงอกลับ

พบในเอเชียเขตร้อน เป็นพืชอาหารและสมุนไพร ลักษณะลำต้น ใบ และสีดอกมีความผันแปรสูง

ชื่อพ้อง  Curcuma rotunda L.

ชื่อสามัญ  Chinese ginger, Chinese key

ชื่ออื่น   กระชาย (ทั่วไป); กระชายดำ, กะแอน, ขิงทราย (มหาสารคาม); จี๊ปู, ซีพู (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน); เป๊าะซอเร้าะ, เป๊าะสี่ (กระเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ละแอน (ภาคเหนือ); ว่านพระอาทิตย์ (กรุงเทพฯ)

กระชาย: ช่อดอกออกที่ยอด กลีบปากรูปใบพาย มีรอยย่นสีแดง ชมพู หรือม่วง ปลายกลีบเว้าตื้น โคนด้านในมีจุดแดง อับเรณูโค้งเล็กน้อย สันอับเรณูรูปสามเหลี่ยมพับงอกลับ (ภาพ: John Mood)

เอกสารอ้างอิง

Larsen, K. and S.S. Larsen. (2006). Gingers of Thailand. Queen Sirikit Botanical Garden Organization. Chiang Mai.

Sirirugsa, P. (1992). A revision of the genus Boesenbergia Kuntze (Zingiberaceae) in Thailand. Natural History Bulletin of Siam Society 40: 67–90.

Sirirugsa, P. (1987). Three new species and one new combination in Boesenbergia (Zingiberaceae) from Thailand. Nordic Journal of Botany 7: 421–425.