สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กกสามเหลี่ยม
วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2559

Actinoscirpus grossus (L.f.) Goetgh. & D.A.Simpson

Cyperaceae

กกมีไหล ปลายไหลมีหัวขนาดเล็ก ลำต้นและกาบคล้ายฟองน้ำ มีสามมุมแหลม สูง 1–2 ม. โคนแผ่กว้าง ใบออกจากโคน รูปแถบ ยาว 0.5–1.7 ม. กาบใบเปิด ยาวได้ถึง 30 ซม. ไม่มีลิ้นกาบ วงใบประดับคล้ายใบ มี 3–4 อัน ยาวได้ถึง 50 ซม. ช่อดอกออกเดี่ยว ๆ หรือแยกแขนง กว้างยาว 6–15 ซม. ช่อแยกแขนงยาวได้ถึง 7 ซม. ช่อแขนงย่อยรองยาว 1–4 ซม. มีขนสาก ช่อดอกย่อยออกเดี่ยว ๆ รูปรี ยาว 0.5–1 ซม. สีน้ำตาลแดง กาบสีน้ำตาล รูปไข่คล้ายเรือ ยาว 2.5–3 มม. ปลายมน ขอบมีขนครุย แกนกลางเป็นสัน ดอกสมบูรณ์เพศ กลีบรวมคล้ายเส้นด้าย มี 5–6 อัน เกสรเพศผู้ 3 อัน ก้านเกสรเพศเมียต่อเนื่องจากรังไข่ ยอดเกสรเพศเมีย 3 อัน ผลรูปไข่กว้างคล้ายสามเหลี่ยม ยาว 1–2 มม.

พบทั่วไปในเอเชียเขตร้อน ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก ขึ้นหนาแน่นตามแหล่งน้ำ ส่วนมากพบในระดับความสูงต่ำ ๆ เป็นที่อาศัยของหนอนกอแถบลายสีม่วง (dark-headed stem borer) ศัตรูที่สำคัญของข้าว เป็นกกขนาดใหญ่ ลำต้นใช้ทอเสื่อและสานตะกร้า ทางภาคอีสานเรียก ผือ หรือ กกปรือ น่าจะมาจากชื่ออำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี

สกุล Actinoscirpus (Ohwi) Haines & Lye อยู่ภายใต้เผ่า Scirpeae มีชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “actino” รัศมี และสกุล Scirpus

ชื่อพ้อง  Scirpus grossus L.f.

ชื่ออื่น   กกคมบาง (ประจวบคีรีขันธ์); กกตะกลับ, กกตาแดง, กกปรือ, กกสามเหลี่ยม (กรุงเทพฯ); มะนิ่ว, มะเนี่ยว (ภาคเหนือ); แห้วกระดาน, แห้วหิน (ภาคตะวันตกเฉียงใต้)

กกสามเหลี่ยม: กกขนาดใหญ่ โคนต้นแผ่กว้าง ช่อดอกมักแยกแขนง ช่อดอกย่อยออกเดี่ยว ๆ สีน้ำตาลแดง (ภาพ: ปิยชาติ ไตรสารศรี)

เอกสารอ้างอิง

Simpson, D.A. and T. Koyama. (1998). Cyperaceae. In Flora of Thailand Vol. 6(4): 274–275.