สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

แซะ

แซะ
วันที่ 28 กันยายน 2559

Callerya atropurpurea (Wall.) Schot

Fabaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 25 ม. ใบประกอบปลายคี่ เรียงเวียน แกนใบประกอบยาว 10–22 ซม. โคนก้านพอง ใบย่อยมี 3–5 คู่ รูปรีหรือรูปไข่ เบี้ยวเล็กน้อย เส้นกลางใบนูนทั้งสองด้าน ก้านใบย่อยยาวประมาณ 1 ซม. ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ยาว 10–20 ซม. ก้านช่อหนา ใบประดับและใบประดับย่อยขนาดเล็ก ใบประดับย่อยติดทน กลีบเลี้ยงรูประฆัง เบี้ยว ยาวประมาณ 5 มม. ปลายแยกเป็นแฉกขนาดเล็กไม่เท่ากัน มีขนเป็นมันวาวทั้งสองด้าน ดอกสีชมพูถึงม่วงเข้ม ยาวประมาณ 2 ซม. กลีบกลางรูปรีกว้าง ยาว 1–1.5 ซม. โค้งออก มีแถบสีเหลืองตรงกลางด้านใน กลีบคู่ล่างยาวเท่า ๆ กลีบคู่ข้าง ปลายกลีบเชื่อมติดกัน รูปไข่กลับ ยาว 1–1.4 ซม. เกสรเพศผู้เชื่อมติดกัน 2 กลุ่ม กลุ่มหนึ่งมี 9 อัน อีกกลุ่มหนึ่งมี 1 อัน ยาวไม่เท่ากัน ยาว 0.7–1.2 ซม. ก้านเกสรเพศเมียโค้ง ผลรูปรีหรือรูปไข่กลับ แบน ยาว 7.5–15 ซม. ผนังผลหนา มี 1–2 เมล็ด แบน ๆ ยาว 3–4 ซม.

พบในพม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู และสุมาตรา ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าดิบเขา ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 1200 เมตร รากใช้เบื่อปลา

สกุล Callerya Endl. ในปัจจุบันได้รวมเอาสกุล Adinobotrys, Padbruggea, Whitfordiodendron และบาง section ของสกุล Millettia เข้าไว้ด้วย ตามลักษณะช่อดอกที่เป็นแบบช่อแยกแขนงก้านช่อหนา ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน 2 กลุ่ม มีใบประดับชัดเจน กลีบเลี้ยงสมมาตรด้านข้าง มีประมาณ 19 ชนิด ส่วนมากเป็นไม้เถา พบในประเทศแถบเทือกเขาหิมาลัย จีน ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ถึงออสเตรเลีย ในไทยมีประมาณ 5 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “kallaion” แผงคอไก่ ตามลักษณะช่อดอก

ชื่อพ้อง  Millettia atropurpurea (Wall.) Benth.

ชื่อสามัญ  Purple Millettia

ชื่ออื่น   กาแซะ, แซะ (ภาคใต้); พุงหมู (อุบลราชธานี); ยีนิเกะ (มาเลย์-นราธิวาส)

แซะ: ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงออกที่ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกหนา ดอกสีม่วงเข้ม ผลเป็นฝักอวบหนา แบนเล็กน้อย (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, ปรีชา การะเกตุ)



เอกสารอ้างอิง

Schot, A.M. (1994). A revision of Callerya Endl. (including Padbruggea and Whitfordiodendron) (Papilionaceae: Millettieae). Blumea 39: 1–40.