สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

เอื้องแส้ม้าเขาหลวง

เอื้องแส้ม้าเขาหลวง
วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2561

Ceratostylis thailandica Seidenf.

Orchidaceae

กล้วยไม้อิงอาศัย ออกเป็นกอแน่น ลำต้นยาวได้ถึง 6 ซม. มีกาบสีน้ำตาล มีใบเดียว รูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 5.5–10 ซม. ปลายแหลม โคนสอบเรียว ดอกออกเดี่ยว ๆ สีขาว กลีบเลี้ยงด้านนอกมีขนสั้นนุ่ม กลีบบนรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 7 มม. ปลายมน กลีบคู่ข้างใหญ่กว่าเล็กน้อย ปลายแหลม เส้นกลีบ 5 เส้น กลีบดอกบาง รูปใบหอก ยาวประมาณ 6 มม. ปลายแหลม เส้นกลีบ 3 เส้น กลีบปากกว้างประมาณ 2.5 มม. ยาวประมาณ 5.7 มม. จัก 3 พู พูข้างม้วนขึ้น พูกลางรูปสามเหลี่ยมกว้าง มีสันนูนตามยาว 2 สัน โคนมีแต้มสีม่วงแดง 2 จุด เส้าเกสรยาวประมาณ 4 มม. ตอนบนแผ่ออกคล้ายใบหู 2 ด้าน ระหว่างใบหูมีเนื้อเยื่อหนารูปตัวยู มีเมือกเหนียว ก้านดอกรวมรังไข่ยาวประมาณ 8 มม. มีขนสั้นนุ่ม

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่เขาหลวงและเขานัน จังหวัดนครศรีธรรมราช ขึ้นตามคบไม้ในป่าดิบเขา ความสูง 1000–1700 เมตร

สกุล Ceratostylis Blume อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Epidendroideae เผ่า Podochileae มีมากกว่า 100 ชนิด พบในเอเชียและหมู่เกาะแปซิฟิก ในไทยมี 6 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “keratos” เขา และ “stylos” ก้านเกสรเพศเมีย ตามลักษณะของเส้าเกสร

เอื้องแส้ม้าเขาหลวง: กล้วยไม้อิงอาศัย ออกเป็นกอแน่น แต่ละลำลูกกล้วยมีใบเดียว ดอกออกเดี่ยว ๆ สีขาว กลีบปากจัก 3 พู พูข้างม้วนขึ้น พูกลางรูปสามเหลี่ยมกว้าง โคนมีแต้มสีม่วงแดง 2 จุด (ภาพ: นัยนา เทศนา)



เอกสารอ้างอิง

Seidenfaden, G. (1989). Orchid genera in Thailand XIII. Opera Botanica 89: 109–117.

Seidenfaden, G. (1969). Contributions to the orchid Flora of Thailand 2. Botanisk Tidsskrift 65: 134.