ไม้พุ่มหรือไม้ต้น อาจสูงได้ถึง 20 ม. ใบประกอบส่วนมากมีใบย่อยใบเดียวหรือมีคู่เดียว บางครั้งมี 2–6 คู่ ก้านใบประกอบสั้น ใบย่อยรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 7–35 ซม. หรือยาวได้ถึง 60 ซม. ในใบประกอบที่มีใบย่อยใบเดียว แผ่นใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ช่อดอกยาวได้ถึง 60 ซม. ช่อกระจุกส่วนมากมี 3 ดอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียวหรือแดง รูปไข่ ยาว 1–4 มม. ดอกสีครีมอมเขียว มี 5 กลีบ รูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 2.5–4.5 มม. เกล็ดขนาดเล็ก เกสรเพศผู้ 5–9 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 1–3.5 มม. มีขน รังไข่มี 2 ช่อง ผลมี 2 พู พูรูปรีกว้างเกือบกลม ยาว 0.8–1.5 ซม. สีเขียว เปลี่ยนเป็นสีชมพูอมม่วงและสีม่วงเข้ม เกลี้ยง เมล็ดรูปรี สีน้ำตาลดำ ยาว 7–8 มม. มีขั้วเล็ก ๆ (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ มะหวด, สกุล)

พบในแอฟริกา มาดากัสการ์ ศรีลังกา อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย นิวกินี ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่งริมลำธาร ในป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น หรือป่าเสื่อมโทรม ความสูงถึงประมาณ 500 เมตร เปลือกมีสรรพคุณแก้พิษ ดอก ผล และเมล็ดมีพิษ ใบใช้สระผม

ชื่อพ้อง  Sapindus senegalensis Poir.

ชื่ออื่น   ชำมะเลียง (ภาคกลาง, ภาคตะวันออกเฉียงใต้); ลำเนียงป่า (ภาคเหนือ); หมากว้อ, หมากหวอ (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคตะวันออก)