สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ส้านเต่า1

ส้านเต่า1
วันที่ 30 สิงหาคม 2560

Acrotrema costatum Jack

Dilleniaceae

ไม้ล้มลุก มีเหง้า ลำต้นสั้น มีขนยาวหนาแน่นตามกิ่งและใบอ่อน ช่อดอก ก้านดอก และกลีบเลี้ยงด้านนอก ใบเรียงเป็นกระจุก รูปไข่กลับ โคนเรียวแคบ ยาว 7–25 ซม. โคนเว้าเป็นติ่ง ขอบจักซี่ฟัน แผ่นใบมักเป็นรอยด่างขาวช่วงเส้นกลางใบ ก้านใบเป็นปีกโอบบาง ๆ ร่วงเร็ว ส่วนมากยาว 1–2 ซม. หรือยาวได้ถึง 6 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจะออก ตามปลายกิ่ง ยาว 9–12 ซม. ดอกบานครั้งละหนึ่งดอก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ซม. ก้านดอกยาวเท่า ๆ กลีบเลี้ยง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปรี ยาวประมาณ 1 ซม. ดอกสีเหลือง มี 5 กลีบ รูปไข่แกมรูปขอบขนาน โคนเรียวแคบ ยาว 1.5–2 ซม. ก้านดอกยาว 0.5–1.5 ซม. เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูเรียวยาว ปลายมีรูเปิด มี 3 คาร์เพล ผลแตกแนวเดียว กลีบเลี้ยงหุ้มผล มี 2–6 เมล็ด เยื่อหุ้มเมล็ดสีขาว

พบที่พม่าตอนล่าง คาบสมุทรมลายู สุมาตรา และภาคใต้ของไทย ขึ้นใกล้ลำธาร ตามป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร

สกุล Acrotrema Jack มีประมาณ 10 ชนิด พบที่อินเดียตอนใต้ 1 ชนิด ที่เหลือพบในศรีลังกา ในไทยมีชนิดเดียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “akron” ยอด และ “trema” รู ตามลักษณะรูเปิดที่ปลายอับเรณู

ชื่ออื่น   ปดขน (นครศรีธรรมราช); ปดดิน, มหาปราบ (ตรัง); ว่านชัย, ส้านเต่า (ชุมพร, ตรัง); ว่านชัยมหาปราบ (ภาคใต้)

ส้านเต่า: ใบเรียงเป็นกระจุก มักเป็นรอยด่างขาวช่วงเส้นกลางใบ โคนเว้าเป็นติ่ง ขอบจักซี่ฟัน ช่อดอกแบบช่อกระจะ มีขนหนาแน่น ดอกบานครั้งละหนึ่งดอก (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Hoogland, R.D. (1972). Dilleniaceae. In Flora of Thailand Vol. 2(1): 104–105.

Hoogland, R.D. (1951). Dilleniaceae. In Flora Malesiana Vol. 4: 151–152.