ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 4 ม. มีขนสีเหลืองตามกิ่งอ่อน หูใบ เส้นแขนงใบ ก้านใบ และใบประดับ หูใบยาว 5–7 มม. ร่วงเร็ว ใบรูปไข่กลับหรือรูปขอบขนาน ยาว 6–20 ซม. ปลายแหลมยาว โคนมน ขอบเรียบ เส้นแขนงใบข้างละ 4–6 เส้น เส้นแขนงใบย่อยแบบขั้นบันไดถี่ ก้านใบยาว 2.5–7 ซม. ดอกอยู่ภายในฐานดอกที่ขยายออกเดี่ยว ๆ หรือออกเป็นคู่ตามกิ่งที่ใบหลุดร่วง รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 1 ซม. ด้านนอกมีขน ก้านช่อยาว 1–2 ซม ก้านฐานดอกยาว 1–3 มม. ใบประดับที่โคนมี 3 ใบ ยาวประมาณ 1 มม. ช่องเปิดกว้างประมาณ 1.5 มม. ไม่มีขนด้านใน (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ไทร, สกุล)

พืชถิ่นเดียวของไทย ขึ้นเป็นกลุ่มเล็ก ๆ ตามชายป่าดิบชื้นทางภาคใต้ที่คลองยัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี ความสูงประมาณ 150 เมตร อยู่ภายใต้สกุลย่อย Ficus

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 5 ม. มีขนหยาบและขนหยาบแข็งตามกิ่ง หูใบ แผ่นใบทั้งสองด้าน ก้านใบ และฐานดอก หูใบยาว 0.5–2 ซม. ร่วงเร็วหรือช้า ใบเรียงเวียน รูปรีถึงรูปใบหอก แกมรูปไข่หรือรูปไข่กลับ บางครั้งจักเป็น 3–7 พู ยาว 5–25 ซม. ปลายแหลมยาว โคนกลมหรือเว้าตื้น ขอบจักซี่ฟัน เส้นแขนงใบข้างละ 5–8 เส้น เส้นแขนงใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาว 1.5–12 ซม. ดอกอยู่ภายในฐานดอกที่ขยายออกเดี่ยว ๆ เป็นคู่ตามซอกใบหรือใต้ซอกใบ ฐานดอกรูปกลม รูปรี หรือรูปทรงกระบอก เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–2 ซม. ก้านสั้นหรือไร้ก้าน ใบประดับที่โคนมี 3 ใบ ยาว 2–3 มม. ช่องเปิดกว้าง 2–3.5 มม. ด้านในมีขนหนาแน่น รอบ ๆ มีขนกระจุกหรือใบประดับหลายอัน ยาวประมาณ 2 มม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ไทร, สกุล)

พบที่อินเดีย เนปาล จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซียและอินโดนีเซีย ขึ้นในป่าผลัดใบและไม่ผลัดใบ ความสูงถึงประมาณ 1300 เมตร อยู่ภายใต้สกุลย่อย Ficus มีความผันแปรสูงทั้งรูปร่างและขนาดของใบ ฐานดอก และสิ่งปกคลุม ใบมีสรรพคุณแก้โรคผิวหนัง

ชื่ออื่น   เดื่อขน (ภาคเหนือ); เดื่อหอมเล็ก, เดื่อหอมใหญ่ (ตราด); นมหมา (นครพนม); นอดน้ำ (ลำปาง); นอดหอม (จันทบุรี); มะเดื่อขน (นครราชสีมา); มะเดื่อเตี้ย (จันทบุรี); มะเดื่อหอม (ชลบุรี, ตรัง); เยื่อทง (เย้า-เชียงราย); หาด (เชียงใหม่, ภาคกลาง)

ไม้ต้น หรือกึ่งอาศัย สูงได้ถึง 10 ม. กิ่งเกลี้ยง หูใบที่ปลายยอดรูปใบหอก ยาวได้ถึง 10 ซม. สีชมพูหรือเขียวอ่อน เกลี้ยงหรือมีขนประปราย ร่วงเร็ว ใบรูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่ ยาว 7–24 ซม. ปลายมนหรือกลม โคนมน กลม หรือเว้าตื้น ขอบเรียบ แผ่นใบด้านล่างมีนวล เส้นโคนใบสั้น เส้นแขนงใบข้างละ 7–15 เส้น เส้นแขนงใบย่อยแบบร่างแหหรือเรียงขนาน ก้านใบยาว 1–9 ซม. ดอกอยู่ภายในฐานดอกที่ขยายออกเดี่ยว ๆ หรือเป็นคู่ตามซอกใบ ใต้ใบ หรือตามเดือยสั้น ในกิ่งแก่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–2 ซม. ก้านยาว 1–7 มม. ใบประดับที่โคนมี 3 ใบ ยาว 1–2 มม. ช่องเปิดกว้าง 2–3 มม. ไม่มีขนด้านใน ใบประดับขนาดเล็ก กลีบรวมสีแดงเข้ม (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ไทร, สกุล)

พบที่พม่า จีนตอนใต้ และเวียดนาม ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ ตาก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ขอนแก่น ขึ้นตามหินปูนที่โล่งในป่าเบญจพรรณหรือป่าดิบเขา ความสูงถึงประมาณ 1700 เมตร อยู่ภายใต้สกุลย่อย Urostigma

ชื่ออื่น   มะเดื่อหิน, >b>ไฮหิน (ขอนแก่น)