สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ฝาง

ฝาง
วันที่ 30 มกราคม 2560

Caesalpinia sappan L.

Fabaceae

ไม้พุ่มกึ่งเลื้อยขนาดใหญ่ แตกกิ่งต่ำ สูงได้ถึง 10 ม. ลำต้นมีหนามหนาโค้ง หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบประกอบย่อยมี 8–18 คู่ แกนกลางใบประกอบยาว 15–40 ซม. ใบย่อยมี 6–20 คู่ รูปขอบขนาน ยาว 1–2 ซม. ปลายกลม เว้าตื้น โคนเบี้ยว เกือบไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจะ ยาว 15–30 ซม. มีหนาม ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 6 มม. ดอกยาวประมาณ 1.8 ซม. ก้านดอกยาว 1.5–2 ซม. มีขนสั้นนุ่ม กลีบเลี้ยงกลีบล่างโค้ง ใหญ่กว่ากลีบอื่น ดอกสีเหลือง กลีบกลางมีก้านกลีบ ขนาดเล็ก เกสรเพศผู้ยาวประมาณ 1.2 ซม. ก้านชูอับเรณูมีขน รังไข่มีขน ฝักแบน แข็ง รูปขอบขนาน กว้างเป็นเหลี่ยม ช่วงปลายมีจะงอย ยาว 7–12 ซม. มี 2–4 เมล็ด รูปรี แบน ยาวประมาณ 1.8 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ หนามขี้แรด, สกุล)

พบที่ศรีลังกา อินเดีย พม่า จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าโปร่ง ป่าเบญจพรรณ หรือบนเขาหินปูนเตี้ย ๆ ความสูงระดับต่ำ ๆ เนื้อไม้ หรือ sappan wood ให้สีแดงใช้ย้อมผ้า หรือทำสีทาตัวสำหรับงานเทศกาลในอินเดีย ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญ และเป็นเครื่องบรรณาการอย่างหนึ่ง แก่นมีฤทธิ์ฝาด ใช้รักษาโรคท้องร่วงและโรคผิวหนัง คำระบุชนิด มาจากภาษามาเลย์ “sepang” ที่ใช้เรียกพืชชนิดนี้

ชื่อสามัญ  Sappan tree

ชื่ออื่น   ง้าย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); ฝาง (ทั่วไป); ฝางส้ม (กาญจนบุรี)

ฝาง: ลำต้นมีหนามหนาโค้ง ช่อดอกแบบช่อกระจะ ดอกสีเหลือง กลีบกลางมีก้านกลีบ ฝักแบน รูปขอบขนาน กว้างเป็นเหลี่ยม ช่วงปลายมีจะงอย (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, ปิยชาติ ไตรสารศรี)

ฝางส้ม
วันที่ 30 มกราคม 2560

Caesalpinia sappan L.

Fabaceae

ดูที่ ฝาง



เอกสารอ้างอิง

สังข์ พัธโนทัย. (2515). ปทานุกรม พรรณไม้ในตำนานเมือง อภินันทนาการในงานฌาปนกิจศพนางวรรณา ปาลิกะภัฎ 10 พฤษภาคม 2515 ศูนย์การพิมพ์ พระนคร หน้า 80–81.

Larsen, K., S.S. Larsen and J.E. Vidal. (1984). Leguminosae-Caesalpinioideae. In Flora of Thailand Vol. 4(1): 65.

Wee, Y.C. and H. Keng. (1990). An illustrated dictionary of Chinese medicinal herbs. Times Edition Pte Ltd., Time Centre, Singapore.