ไม้เถาล้มลุก โคนมีเนื้อไม้ ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม หูใบและใบเรียงรอบข้อ 2 คู่ส่วนมากมีขนาดไม่เท่ากัน หรือมี 2 ใบเรียงตรงข้าม มีก้านหรือเกือบไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบหรือปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงมักฝ่อ ดอกรูปกงล้อหรือรูประฆังตื้น ๆ มี 5 กลีบ กลีบรูปสามเหลี่ยม เกสรเพศผู้ 5 อัน อับเรณูยื่นพ้นปากหลอดกลีบเล็กน้อย ก้านเกสรเพศเมียแยก 2 แฉก ยอดเกสรเป็นตุ่ม รังไข่ใต้วงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด ผลสด มี 2 พู ส่วนมากฝ่อ 1 พู

สกุล Rubia อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Rubioideae คล้ายกับสกุล Galium ซึ่งมีผลแห้ง มีประมาณ 60 ชนิด ส่วนใหญ่พบในเขตอบอุ่นทั้งเอเชีย และแอฟริกา ในไทยมี 4–5 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษาละติน “ruber” สีแดง เนื่องจากรากให้สีย้อมสีแดง

ไม้เถาล้มลุก ยาวได้กว่า 4 ม. เกลี้ยง หูใบและใบเรียงรอบข้อ 2 คู่ ขนาดไม่เท่ากัน รูปใบหอกหรือแกมรูปไข่กลับ กว้าง 0.2–1.5 ซม. ยาว 0.6–2 ซม. เส้นกลางใบชัดเจน ก้านใบยาวได้ถึง 5 มม. ช่อดอกออกตามซอกใบ ดอกจำนวนมาก กลีบเลี้ยงไม่ชัดเจน ดอกรูประฆัง สีเขียวอมเหลือง หลอดกลีบสั้น กลีบรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ดอกบานเส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม. ผลสุกสีดำเป็นมันวาว มี 2 พู หรือฝ่อหนึ่งพู แต่ละพูเส้นผ่านศูนย์กลาง 4–5 มม.

พบทางตอนบนของพม่าและภาคเหนือของไทยที่ดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่ ขึ้นตามชายป่าดิบเขา ความสูง 2400–2550 เมตร

ชื่ออื่น   ผักสี่ทิศ, ผักสี่ทิศต้นเกลี้ยง, ผักสี่ทิศใบหอก (ทั่วไป)

ไม้เถาล้มลุก ยาวได้กว่า 3 ม. มีขนคายทั่วไป หูใบคล้ายใบขนาดเล็กกว่า ใบเรียงรอบข้อ 4 ใบ ขนาดเท่า ๆ กัน รูปรี รูปไข่ หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 3–9 ซม. ใบตามลำต้นขนาดเล็กกว่าตามกิ่งที่มีช่อดอก ปลายแหลมหรือมน โคนกลมหรือรูปหัวใจ แผ่นใบหนา ก้านใบยาว 0.5–1.8 ซม. หรือไร้ก้านในใบขนาดเล็ก เส้นโคนใบรูปฝ่ามือ 3 หรือ 5 เส้น ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนงสั้น ๆ ยาว 3–7 ซม. แกนช่อหนา ใบประดับย่อยรูปไข่หรือรูปใบหอก ยาว 2.5–3.5 มม. ดอกสีครีมอมเขียว รูปสามเหลี่ยม ดอกบานเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5–4 มม. ผลสุกสีดำ มี 2 พู หรือฝ่อหนึ่งพู แต่ละพูเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4 มม.

พบที่จีนตอนใต้ พม่า และภาคเหนือของไทยที่ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ขึ้นบนเขาหินปูนที่โล่ง ความสูง 1800–2100 เมตร

ชื่ออื่น   ผักสี่ทิศขนคาย, ผักสี่ทิศต้นคาย (ทั่วไป)