สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ผักคาวทอง

ผักคาวทอง
วันที่ 30 มกราคม 2560

Houttuynia cordata Thunb.

Saururaceae

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 50 ซม. เหง้าทอดเลื้อย ส่วนต่าง ๆ มีกลิ่น มีรากตามข้อ หูใบคล้ายกาบ รูปใบหอก ยาวได้ถึง 2 ซม. โคนโอบรอบลำต้น ขอบมีขนครุย ใบเรียงเวียน รูปไข่กว้างคล้ายรูปหัวใจ ยาว 2–10 ซม. เส้นโคนใบ 5–7 เส้น ก้านใบยาว 1.5–4 ซม. ใบประดับคล้ายกลีบดอก 4 ใบ รูปขอบขนาน ยาว 1–1.5 ซม. หรือมีอีก 2–4 กลีบคล้ายรูปแถบ ช่อดอกแบบช่อเชิงลด ดูคล้ายเป็นดอกเดี่ยว ยาว 0.5–2.5 ซม. ก้านช่อยาว 1.5–3 ซม. ดอกย่อยไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก ใบประดับย่อยรูปแถบขนาดเล็ก เกสรเพศผู้ 3 อัน ติดที่โคนรังไข่ ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 6 มม. รังไข่กึ่งใต้วงใบประดับ ก้านเกสรเพศเมีย 3 อัน กางออก ติดทน ผลแห้งแตกที่ปลาย รูปคนโท ยาว 2–3 มม. เมล็ดรูปไข่ ยาวประมาณ 1 มม.

พบที่เนปาล ภูฏาน อินเดีย พม่า จีน ญี่ปุ่น เกาหลี และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในไทยส่วนมากพบทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขึ้นตามที่โล่งที่ชื้นแฉะ ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร ใบและรากมีกลิ่นคาว กินเป็นผักสด มีสรรพคุณแก้อักเสบต่าง ๆ แก้ไข้ ท้องเสีย ลดความดัน ในญี่ปุ่นทำเป็นเครื่องดื่มคล้ายชา เรียกว่า ‘dokudami cha’

สกุล Houttuynia Thunb. มีชนิดเดียว ทั้งวงศ์ Saururaceae มี 5 สกุล 6 ชนิด

พบในเอเชียและอเมริกาเหนือ ในไทยพบสกุลเดียว ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวดัตช์ Maarten Houttuyn (1720–1798)

ชื่อสามัญ  Bishop’s weed, Chameleon plant, Fishwort, Heartleaf, Lizard tail

ชื่ออื่น   ผักก้านตอง (แม่ฮ่องสอน); ผักเข้าตอง, ผักคาวตอง (ภาคเหนือ); ผักคาวทอง, พลูแก (ภาคกลาง)

ผักคาวทอง: หูใบคล้ายกาบ ใบรูปไข่กว้างคล้ายรูปหัวใจ ใบประดับคล้ายแผ่นกลีบดอก มี 4 ใบ หรือมีอีก 2–4 กลีบคล้ายรูปแถบ ช่อดอกแบบช่อเชิงลด ดูคล้ายดอกเดี่ยว ๆ ดอกย่อยไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Larsen, K. (2000). Saururaceae. In Flora of Thailand Vol. 7(2): 344–346.

Xia, N. and A.R. Brach. (1999). Saururaceae. In Flora of China Vol. 4: 108–109.