สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ปอเต่าไห้1

ปอเต่าไห้1
วันที่ 29 ธันวาคม 2559

Enkleia malaccensis Griff.

Thymelaeaceae

ไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เถา ใบเรียงตรงข้ามหรือเรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 4–12 ซม. แผ่นใบด้านบนมีขนตามเส้นกลางใบ ด้านล่างมีขนสีน้ำตาลแดงประปราย หนาแน่น หรือเกลี้ยง เส้นแขนงใบ 18–25 คู่ ก้านใบยาว 5–8 มม. ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อย่อยแบบช่อซี่ร่ม ก้านยาว 2–5 ซม. ใบประดับ 2 อัน ติดตรงข้ามกัน รูปรีหรือรูปขอบขนาน มีขนสั้นนุ่มทั้งสองด้าน ขยายในผล ยาว 2–8 ซม. ดอกสีเขียวอมเหลือง หลอดกลีบเลี้ยงยาว 5–8 มม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ยาว 2–4 มม. ติดทน กลีบดอกรูปลิ้น โคนเว้า ยาวประมาณ 2.5 มม. เกสรเพศผู้ 10 อัน เรียง 2 วง ก้านชูอับเรณูยาว 0.5–1.5 มม. รังไข่มีขนหนาแน่น ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 2 มม. ยอดเกสรรูปโล่ ผลผนังชั้นในแข็ง รูปรี ยาว 1–1.5 ซม. มีกลีบเลี้ยงที่ฉีกขาดหุ้ม เมล็ดรูปรี ยาว 6–8 มม.

พบที่หมู่เกาะอันดามัน พม่า ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมลายู สุมาตรา และบอร์เนียว ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ และชายป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 500 เมตร รากมีสรรพคุณแก้ไข้ โรคฝีดาษหรือไข้ทรพิษ และงูกัด เปลือกเหนียวใช้ทำเชือก

สกุล Enkleia Griff. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Thymelaeoideae มี 3 ชนิด พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และหมู่เกาะอันดามัน ในไทยมี 2 ชนิด อีกชนิด คือ E. thorelii (Lecomte) Nevling พืชถิ่นเดียวทางภาคตะวันออกของไทย เป็นไม้พุ่ม ใบขนาดเล็ก และช่อดอกย่อยแบบช่อแยกแขนง ส่วน E. paniculata (Merr.) Hallier f. พบที่ฟิลิปปินส์ และนิวกินี แผ่นใบบาง หลอดกลีบเลี้ยงบิดเป็นเกลียว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “enkleio” หุ้ม ตามลักษณะผลที่มีกลีบเลี้ยงที่ฉีกขาดหุ้ม

ชื่อพ้อง  Enkleia siamensis (Kurz) Nevling, Enkleia siamensis (Kurz) Nevling subsp. andamanica (Hutch. ex C.E.Parkinson) Nevling

ชื่ออื่น   เต่าไห้ (ราชบุรี); ปอตับเต่า, ปอเต่าไห้ (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); พญาไม้ผุ (ราชบุรี); พันไฉน, พันไสน (ภาคกลาง)

ปอเต่าไห้: ไม้พุ่มรอเลื้อย แตกกิ่งจำนวนมาก กลีบดอกรูปลิ้น เกสรเพศผู้ 10 อัน เรียง 2 วง ผลรูปรี มีกลีบเลี้ยงที่ฉีกขาดหุ้ม ใบประดับเรียงตรงข้าม ติดทน (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Hou, D. (1972). Thymelaeaceae. In Flora Malesiana Vol. 6: 23–26.

Peterson, B. (1997). Thymelaeaceae (Enkleia siamensis). In Flora of Thailand Vol. 6(3): 233.