ไม้พุ่ม สูง 1–5 ม. มีขนรูปดาวละเอียดหรือขนสั้นนุ่มตามกิ่ง หูใบ แผ่นใบด้านล่าง กลีบเลี้ยงด้านนอก และผล หูใบรูปเส้นด้าย ยาวได้ถึง 1 ซม. ใบรูปรีหรือรูปไข่กว้าง ยาว 8–20 ซม. ปลายจักเป็นแฉก ปลายแฉกแหลมยาวคล้ายหาง โคนกลมหรือรูปหัวใจ ขอบใบจักฟันเลื่อยสองชั้น เส้นโคนใบ 5–7 เส้น ก้านใบยาว 1–3 ซม. ช่อดอกออกสั้น ๆ 2–3 ช่อ เรียงชิดกันตามซอกใบ โค้งด้านเดียว หลอดกลีบเลี้ยงยาว 1.5–2 ซม. ดอกสีส้มหรืออมแดง โคนด้านในมีจุดดำละเอียด กลีบบน 2 กลีบ ขนาดใหญ่ รูปใบหอกกลับ ยาว 2.5–3 ซม. กลีบพับงอกลับ ยาว 1.2–1.5 ซม. รังไข่บิดเวียน มีตุ่มเป็นขน ปลายก้านเกสรเพศเมียมีจุดสีดำละเอียด ยอดเกสรแฉกตื้น ๆ 5 แฉก ผลรูปทรงกระบอก บิดเป็นเกลียว ปลายแหลม ผลแก่สีดำ (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ขี้อ้น, สกุล)

พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง ชายป่าดิบชื้น สองข้างทาง ความสูง 100–400 เมตร เปลือก ราก และผลมีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง โดยเฉพาะแก้ท้องเสียและบิด ผสมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ เป็นยาหลายขนาน

ชื่ออื่น   ขี้อ้นใหญ่ (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); ช้อ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่); ปอทับ (เชียงใหม่); ปอบิด (ภาคกลาง); มะปิด (ภาคเหนือ)