สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

บานเย็น

บานเย็น
วันที่ 15 ธันวาคม 2559

Mirabilis jalapa L.

Nyctaginaceae

ไม้ล้มลุก สูง 1–1.5 ม. มีเหง้า ลำต้นโป่งพองตามข้อ ใบเรียงเวียน รูปไข่หรือรูปสามเหลี่ยม ยาว 5–15 ซม. โคนตัดหรือรูปหัวใจ ก้านใบยาว 1–4 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกออกที่ปลายกิ่ง มี 4–5 ดอก กลีบประดับรูประฆังคล้ายกลีบเลี้ยง ไม่ขยายในผล ยาว 1–1.5 ซม. มี 5 แฉก ก้านดอกยาว 1–2 มม. ดอกรูปดอกเข็ม สีชมพู ม่วง ขาว เหลือง หรือด่าง บานช่วงบ่ายถึงเช้า หลอดกลีบดอกยาว 3–6 ซม. กลีบรูปรี ยาว 2.5–3 ซม. เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดที่โคนหลอดกลีบดอก ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอกประมาณ 1 ซม. ก้านชูอับเรณูสีเดียวกับกลีบรวม ก้านเกสรเพศเมียยาวเท่า ๆ เกสรเพศผู้ ยอดเกสรเป็นตุ่ม ผลคล้ายผลแห้งเมล็ดล่อน กลม ๆ ขนาด 5–9 มม. เป็นสัน มีเมล็ดเดียว กลม ขนาดประมาณ 7 มม.

มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อน เป็นไม้ประดับทั่วไปหรือขึ้นเป็นวัชพืช ทั้งต้นมีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง รากและเมล็ดมีพิษ

สกุล Mirabilis L. มี 50–60 ชนิด ส่วนใหญ่พบในอเมริกา ในไทยพบเป็นไม้ประดับชนิดเดียว ชื่อสกุลเป็นภาษาละตินหมายถึง น่าอัศจรรย์

ชื่อสามัญ  Four O’clock, Marvel of Peru

ชื่ออื่น   จันยาม, จำยาม, ตามยาม (ภาคเหนือ); บานเย็น (ภาคกลาง)

บานเย็น: ดอกมีหลายสี ช่อดอกแบบช่อกระจุกออกที่ปลายกิ่ง กลีบประดับคล้ายกลีบเลี้ยง (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Larsen, K. (1991). Nyctaginaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(3): 370–371.

Lu, D. and M. Gilbert. (2003). Nyctaginaceae. In Flora of China Vol. 5: 432.