ไม้พุ่มหรือกึ่งเลื้อย มีหนามและขนสากกระจายตามลำต้น ช่อดอก และก้านดอก หูใบรูปลิ่มแคบ ยาว 0.7–1.5 ซม. ร่วงเร็ว ใบประกอบมีใบประกอบย่อย 10–30 ใบ แกนกลางยาว 25–40 ซม. ใบย่อยมี 10–20 คู่ รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 1 ซม. ปลายกลมมีติ่งหนามสั้น ๆ โคนเบี้ยว เกือบไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 30 ซม. ใบประดับรูปลิ่มแคบ ยาวประมาณ 4 มม. มีขนยาว ก้านดอกยาว 2–3 ซม. ปลายก้านมีรอยต่อ กลีบเลี้ยงมีขนยาวและต่อมกระจาย กลีบล่างโค้ง ดอกสีเหลืองยาว 1.5–2 ซม. กลีบกลางรูปไข่กลับ ขนาดเล็ก มีเส้นกลีบสีแดง ก้านชูอับเรณูมีขนหนาแน่น รังไข่มีขนสั้นนุ่ม ฝักพอง รูปขอบขนาน ปลายโค้ง โคนแคบ ยาว 5–5.5 ซม. ปลายมีจะงอย มี 2 เมล็ด รูปรี แบน ยาวประมาณ 1 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ หนามขี้แรด, สกุล)

พบที่อินเดีย พม่า จีนตอนใต้ และภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบทุกภาค ภาคใต้ถึงชุมพร ขึ้นตามชายป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง สองข้างถนน ความสูงถึงประมาณ 500 เมตร ยอดอ่อนกินเป็นผักสด ช่อดอกอ่อนใช้ปรุงอาหาร

ชื่ออื่น   ช้าเรือด (ทั่วไป); ทะเน้าซอง (ภาคเหนือ); ผักกาดหญ้า (ปราจีนบุรี); ผักขะยา (นครพนม); ผักคายา (เลย); ผักปู่ย่า, หนามปู่ย่า (ภาคเหนือ)