สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

กรรณิการ์

กรรณิการ์
วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2559

Nyctanthes arbor-tristis L.

Oleaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงไม่เกิน 10 ม. กิ่งเป็นเหลี่ยม ใบเรียงตรงข้าม รูปรี ยาว 6–12 ซม. แผ่นใบมีขนขาว ก้านใบยาวได้ถึง 1 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกสาม แต่ละกระจุกมี 3–7 ดอก ไร้ก้าน กลีบเลี้ยงรูประฆัง ขอบเรียบ ดอกรูปดอกเข็ม สีขาว หลอดกลีบดอกสีส้มแดง ยาวประมาณ 1 ซม. มี 4–8 กลีบ รูปขอบขนาน ยาว 5–7 มม. บิดเวียนด้านขวา ปลายจักเป็นพู เกสรเพศผู้ 2 อัน ก้านชูอับเรณูสั้นมาก ติดเหนือกลีบดอก รังไข่ 2 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียทรงกระบอก ปลายแยก 2 พู ผลแห้งแตก คล้ายรูปหัวใจ แบน ๆ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. แต่ละซีกมีเมล็ดเดียว

ถิ่นกำเนิดในอินเดีย สุมาตรา และชวา เป็นไม้ประดับทั่วไปในเขตร้อน ดอกมีกลิ่นหอมหอมแรงตอนกลางคืน ส่วนต่าง ๆ มีสรรพคุณด้านสมุนไพรหลายอย่าง ดอกให้น้ำมันหอมระเหย ดอกแห้งใช้ย้อมผ้าให้สีเหลือง

สกุล Nyctanthes L. อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Myxopyreae มี 2 ชนิด อีกชนิดคือ N. aculeata Craib พืชถิ่นเดียวของไทย อนึ่ง ต้นกรรณิการ์ในที่นี้อินเดียเรียกว่า Parijat ที่กล่าวถึงในศาสนาฮินดูในหลายเรื่อง และยังได้ชื่อว่าเป็นต้นไม้แห่งความเศร้าตามคำระบุชนิด “arbor-tristis” และอาจเป็นไม้ในพุทธประวัติ ปาริชาต ที่มีอ้างอิงบ้างว่าหมายถึง ทองหลางลาย Erythrina variegata L.

ชื่อสามัญ  Coral jasmine, Night blooming jasmine, Night jasmine, Tree of sadness

ชื่ออื่น   กณิการ์, กรณิการ์, กรรณิการ์ (ภาคกลาง)

กรรณิการ์: หลอดกลีบดอกสีส้มแดง ยาวประมาณ 1 ซม. มี 4–8 กลีบ ผลคล้ายรูปหัวใจ แบน ๆ (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Moldenke, H.N. and A.L. Moldenke. (1983). Nyctanthaceae. A revised handbook to the flora of Ceylon Vol. 4: 178–181.

Rani, C., S. Chawla, M. Mangal, A.K. Mangal, S. Kajla and A.K. Dhawan. (2012). Nyctanthes arbo-tristis Linn. (Night Jasmine): A scared ornamental plant with immense medicinal potentials. Indian Journal of Traditional Knowledge 11(3): 427–435.